تحقیقات بازار: تعریف، اهمیت، روش‌ها و کاربردها در صنایع زیست‌فناوری و سلامت

مقدمه

تحقیقات بازار (Market Research) فرآیندی علمی و سیستماتیک است که به جمع‌آوری، تحلیل و تفسیر داده‌های مربوط به بازارها، مشتریان و رقبا می‌پردازد. هدف این تحقیقات، فراهم آوردن اطلاعات قابل اعتماد برای تصمیم‌گیری‌های استراتژیک است. در دنیای تجارت، تحقیقات بازار به شرکت‌ها امکان می‌دهد تا نیازهای مشتریان را شناسایی کرده، فرصت‌ها و تهدیدهای بازار را درک کنند و استراتژی‌هایی برای بهبود عملکرد خود تدوین نمایند.
این مقاله به بررسی مفهوم تحقیقات بازار، اهمیت آن، روش‌ها و تکنیک‌های مختلف این حوزه، و همچنین کاربردهای آن در صنعت، از جمله در حوزه محصولات نوآورانه مانند محصولات شرکت‌های بیوتکنولوژی و تولیدکنندگان مواد مبتنی بر سلول‌های بنیادی و عوامل رشد، می‌پردازد.

تعریف تحقیقات بازار

تحقیقات بازار شامل فرآیند شناسایی مسائل بازاریابی، طراحی تحقیق، جمع‌آوری داده‌ها، تحلیل آن‌ها و ارائه گزارش به‌منظور کمک به تصمیم‌گیری‌های تجاری است. به طور خاص، تحقیقات بازار به دو بخش اصلی تقسیم می‌شود:

1. تحقیقات بازار اولیه (Primary Research): شامل جمع‌آوری داده‌های جدید و خاص درباره نیازها و رفتارهای مشتریان.
2. تحقیقات بازار ثانویه (Secondary Research): استفاده از اطلاعات موجود مانند گزارش‌های صنعتی، مقالات علمی و پایگاه‌های داده عمومی.

اهمیت تحقیقات بازار

تحقیقات بازار نقش حیاتی در موفقیت سازمان‌ها ایفا می‌کند.( بابت دریافت اطلاعات بیشتر در مورد اهمیت‌ و ضرورت انجام تحقیقات بازار می‌توانید به مقاله ماجراجویی در بازار: چرا تحقیقات بازار حیاتی است؟ مراجعه نمایید.) این اهمیت به‌ویژه در صنایع نوآورانه مانند صنایع تولید محصولات مبتنی بر سلول‌های بنیادی و زیست‌فناوری به چشم می‌خورد چرا که:

• نیازهای مشتریان باید شناسایی شوند: شرکت‌ها می‌توانند نیازها و ترجیحات مشتریان هدف را دقیق‌تر درک کنند
• ریسک‌های مختلف بایستی کاهش یابند: تحلیل داده‌ها، خطرات ناشی از تصمیم‌گیری نادرست در بازار را کاهش می‌دهد.
• این تحقیقات می‌تواند منجر به ایجاد نوآوری شود: درک بهتر از روندهای بازار به توسعه محصولات جدید کمک می‌کند.
• توانایی تحلیل رقبا برای شما ایجاد می‌شود: شناخت موقعیت رقبا و استراتژی‌های آن‌ها به کسب مزیت رقابتی کمک می‌کند.

روش‌های تحقیقات بازار

تحقیقات بازار از روش‌ها و تکنیک‌های متنوعی بهره می‌گیرد که در ادامه به برخی از مهم‌ترین آن‌ها اشاره می‌شود:

• روش‌های کمی (Quantitative Methods):
  این روش‌ها بر جمع‌آوری داده‌های عددی و تحلیل آماری تمرکز دارند.
  پرسش‌نامه‌ها: طراحی و اجرای نظرسنجی‌ها برای جمع‌آوری داده‌ها از نمونه‌ای از جمعیت هدف.
  آزمایش‌های میدانی: آزمودن واکنش مشتریان به محصولات جدید در محیط واقعی.
  تحلیل داده‌های بزرگ: استفاده از الگوریتم‌های یادگیری ماشین برای تحلیل داده‌های حجیم (Big Data).
  
• روش‌های کیفی (Qualitative Methods):
  این روش‌ها برای درک عمیق‌تر از احساسات، نگرش‌ها و رفتارهای مصرف‌کنندگان استفاده می‌شوند.
  مصاحبه‌های عمیق: گفتگوهای رو در رو یا تلفنی برای استخراج داده‌های کیفی.
  گروه‌های متمرکز (Focus Groups): جلساتی با حضور گروهی از مشتریان هدف برای بررسی نگرش‌ها و بازخوردها.
  تحلیل محتوا: بررسی داده‌های نوشتاری یا تصویری برای استخراج اطلاعات.
  

فرآیند تحقیقات بازار

فرآیند تحقیقات بازار در چند مرحله اساسی خلاصه می‌شود:

1. تعریف مسئله و اهداف تحقیق: مشخص کردن نیازهای اطلاعاتی و سوالات کلیدی تحقیق.
2. طراحی تحقیق: انتخاب روش‌های جمع‌آوری داده‌ها و تعیین ابزارهای مناسب.
3. جمع‌آوری داده‌ها: استفاده از منابع اولیه یا ثانویه.
4. تحلیل داده‌ها: به کارگیری روش‌های آماری یا کیفی برای تفسیر داده‌ها.
5. گزارش‌دهی و ارائه: ارائه نتایج به صورت گزارش مکتوب یا ارائه شفاهی.

کاربردهای تحقیقات بازار در صنایع زیست‌فناوری و سلامت

صنایع تولید محصولات نوآورانه مانند سلول‌های بنیادی و عوامل رشد به تحقیقات بازار وابسته‌اند تا بتوانند بازارهای جدید را شناسایی و توسعه دهند.

1. شناسایی بازارهای هدف:
   در صنایع زیست‌فناوری، شرکت‌ها به‌دنبال شناسایی بازارهای بالقوه برای محصولات جدید خود هستند. به عنوان مثال، محصولات مراقبت از پوست مبتنی بر عوامل رشد نیازمند درک صحیح از نیازهای مصرف‌کنندگان خاص مانند بیماران دارای مشکلات پوستی خاص هستند (Fauzi et al., 2018).
2. تحلیل رقبا:
   تحقیقات بازار به شرکت‌ها امکان می‌دهد تا رقابت را بهتر تحلیل کنند و جایگاه محصولات خود را در مقایسه با رقبا بسنجند.
3. بازاریابی و استراتژی تبلیغاتی:
   اطلاعات به‌دست‌آمده از تحقیقات بازار به توسعه کمپین‌های بازاریابی هدفمند کمک می‌کند.

چالش‌ها و محدودیت‌های تحقیقات بازار

اگرچه تحقیقات بازار ابزار قدرتمندی است، با چالش‌ها و محدودیت‌هایی نیز روبروست که در ادامه به آن‌ها می پردازیم:

• هزینه و زمان بالا: تحقیقات بازار می‌تواند گران و زمان‌بر باشد.
• خطاهای نمونه‌گیری: نمونه‌گیری نادرست می‌تواند به نتایج غیرقابل اعتماد منجر شود.
• تفسیر نادرست داده‌ها: تحلیل‌های نادرست ممکن است تصمیم‌گیری‌های اشتباهی به دنبال داشته باشد و حضور یک تیم حرفه‌ای باسابقه در روند انجام آن ضروری است.

کلام آخر

تحقیقات بازار یک فرآیند کلیدی برای موفقیت شرکت‌ها در بازارهای رقابتی است. در صنایع پیشرفته مانند تولید محصولات زیست‌فناوری و مراقبت از سلامت، نقش این تحقیقات به دلیل پیچیدگی و نوآوری محصولات اهمیت بیشتری پیدا می‌کند.
سرمایه‌گذاری در تحقیقات بازار نه تنها به شرکت‌ها کمک می‌کند تا مشتریان خود را بهتر بشناسند، بلکه آن‌ها را قادر می‌سازد تا استراتژی‌هایی برای رشد پایدار تدوین نمایند.
با کمال افتخار به اطلاع می‌رسانیم مجموعه‌ی ماکو در انجام این مهم از آغاز تا انجام همراه شماست و با استفاده از به روزترین روش‌ها و تکنیک‌های روز دنیا و اجرا و تحلیل تحقیقات بازار در سطوح پایه و تخصصی، قدم به قدم تا رسیدن به موفقیت در کنار شما خواهد بود.

منابع

• Malhotra, N. K., & Birks, D. F. (2007). Marketing Research: An Applied Approach. Pearson Education.
• Kohli, A. K., & Jaworski, B. J. (1990). Market orientation: The construct, research propositions, and managerial implications. Journal of Marketing.